Erdemli Hayat Youtube sayfasından canlı yayınlanan programda UTESAV Başkanı Mehmet Develioğlu’nun selamlama konuşmasının ardından sözü Doç. Dr. Abdülhamit Avşar aldı.
Türklerin kurduğu çeşitli devletler hakkında bilgi veren Avşar, Türklerin devlet kurma tarihinin 5. YY’dan itibaren başladığını söyledi. Abdülhamit Avşar konuşmasında özetle şunları söyledi: “Türkler tarih sahnesinde çıktıktan sonra Orta Asya’da kesintisiz bir Türk hâkimiyetinin başladığını görüyoruz. Tarihe baktığımız zaman Orta Asya bir bütün olarak Türkistan diye tanınır ve yine tarihi süreçte Türk İslam coğrafyası imparatorluklar beşiği olmuştur. Daha sonra 19. YY’da Büyük Oyun denen uluslararası bir rekabet ortaya çıkmıştır. Bu rekabetin iki tarafı vardı: Rusya ve İngiltere. Bu iki ülkenin Türkistan üzerindeki işgallerinden sonra Doğu Türkistan dediğimiz bölge İngiltere ve Rusya arasında tampon bölge olmuştur.
1917 yılında kurulan Sovyet Rusya Türkistan coğrafyasında bulunan Müslüman halkların kendi kaderlerini tayin edebileceklerini deklare etmişti; ama bu umulduğu gibi olmadı. Stalin milliyetler politikasını ortaya koydu ve Türkistan coğrafyasını 5 ayrı ülkeye ayırdı. Bu ayrım yaşandıktan sonra 5 ülke sürekli olarak gerginlik yaşayacakları sınır problemleriyle uğraştırıldılar. Aynı zamanda tarihteki kahramanların her birine bir kahraman vererek yeni bir tarih yazmaya çalışmışlardır. Sanki tarihleri birbirinden kopukmuş gibi bir sistem geliştirmişleridir.
Sovyetler dağılınca Türki Cumhuriyetler bağımsızlığını ilan etti ve bu ülkelerin bağımsızlığını tanıyan ilk ülkelerden biri Türkiye oldu. Tabi Sovyetler Birliği’nin çökeceği fikrini aklımıza getirmediğimiz için kurulan Türki Cumhuriyetlerle nasıl iletişim kuracağımızı bilemedik, çünkü Sovyetlerin yıkılacağına inanmıyorduk. Bu dönemde özellikle Batı ülkeleri Türki Cumhuriyetlerle Türkiye üzerinden irtibat kurulabileceğini düşündüler. Sonrasında ‘Türkiyesiz’ de o coğrafyalarda var olabileceklerini anladılar ve Türkiye’yi devre dışı bırakmak için çalışmalara başladılar. Hal böyle olunca bu coğrafyada birçok iç çatışma yaşandı, bazı ülkelerde hala aşılmış değil.
En baştan itibaren ülkelerin birleştirilmesi için Türkiye üzerinden belirli periyotlarla teşebbüsler oldu. Bu teşebbüsler 2000li yıllara kadar sembolik seyrediyordu, 2019 yılından itibaren Türk Dünyası Odalar Borsalar Birliği, Türk Konseyi gibi yapıların kurulmasıyla daha somut adımlar atıldı.
Türk Dünyasının ortak kuruluşlarının Türklerin ortak mirasının ortaya çıkarılması ve tanıtılması için büyük önem taşıyor. Bu anlamda Türkiye’nin güçlü olması Türk Dünyasının da güçlü olmasını sağlıyor. Son zamanlarda Azerbaycan’a destek olunması bu gücü gösterdi ve Türk Dünyasının olabileceğine dair güçlü düşüncelerin oluşmasını, işbirliğinin arttırılmasına yönelik fikirlerin doğmasını sağladı. Hülasa özellikle Karabağ savaşında oluşan algıyla birlikte zor zamanlarda Türkilerin birbirlerini desteklediklerini görmüş olduk.”
Doç. Dr. Abdülhamit Avşar’ın konuşmasının ardından Youtube yayını sona erdi ve zoom üzerinden devam edilen programda katılımcılar sorularını yöneltti. Soru-cevap fazlından sonra program son buldu. Yayını izlemek için tıklayınız: https://www.youtube.com/watch?v=M4LWZjxiA3k&t=3s
